หนูฮัก พูมสะหวัน เป็นบุตรของนายทองพัก กับนางบันทูน พูมสะหวัน เกิดเมื่อวันที่ 9 เมษายน พ.ศ. 2453 ในครอบครัวเชื้อสายญวน[1] ที่บ้านพาลุกา[2] แขวงเมืองมุกดาหาร (ปัจจุบันขึ้นกับตำบลชะโนด อำเภอหว้านใหญ่ จังหวัดมุกดาหาร) ในราชอาณาจักรไทย มีน้องสาวชื่อนางสีดา พูมสะหวัน[3] เรียนหนังสือชั้นต้นที่วัดมโนภิรมย์ ซึ่งเป็นวัดเก่าแก่สร้างขึ้นโดยพี่ชายเจ้าจันทกินรี เจ้าเมืองมุกดาหาร อนึ่งนางบันทูนผู้เป็นมารดาเป็นหลานสาวของพระอมรฤทธิธาดา (ญาหลวงทัด) เจ้าเมืองพาลุกากรภูมิ[4] ต่อมาครอบครัวได้ย้ายไปตั้งถิ่นฐานกับครอบครัวที่เมืองคันธบุรี ประเทศลาว ในช่วงที่ยังสอนบ่าว หรือ ราวอายุ 14 - 15 ปี ปัจจุบันบ้านเดิมของหนูฮักที่พาลุกา ยังคงเหลือเสาบ้านเพียงเสาเดียวเป็นอนุสรณ์[4]

ปี พ.ศ. 2493 หนูฮักได้เข้าร่วมขบวนการต่อต้านฝรั่งเศสในลาวพร้อมกับผู้นำของลาวฝ่ายซ้ายคนอื่น ๆ ต่อมาเมื่อมีการก่อตั้งพรรคประชาชนลาว (พรรคประชาชนปฏิวัติลาวในปัจจุบัน) ในปี พ.ศ. 2498 จึงได้รับเลือกให้เป็นกรรมการกลางของพรรค

ในปี พ.ศ. 2502 หนูฮักพร้อมด้วยเจ้าสุภานุวงศ์ และผู้นำลาวฝ่ายซ้ายคนอื่น ๆ ถูกรัฐบาลลาวฝ่ายขวาจับกุม แต่คณะบุคคลดังกล่าวก็สามารถหลบหนีไปได้และได้เคลื่อนไหวเพื่อการปฏิวัติลาว โดยหนูฮักรับผิดชอบเขตงานแถบภาคเหนือของลาว (เชียงขวางและหัวพัน) และได้มีบทบาทในการร่วมรัฐบาลกับรัฐบาลลาวฝ่ายขวาที่เวียงจันทน์ทุกครั้ง

หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองและสถาปนาประเทศลาวในปี พ.ศ. 2518 หนูฮัก พูมสะหวันจึงได้รับการแต่งตั้งให้เป็นรองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีกระทรวงการเงิน กำกับดูแลเศรษฐกิจของประเทศเป็นเวลาหลายปี

จิตรกรรมฝาผนัง ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศไทยกับสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ในภาพแสดงโครงการพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชเสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดศูนย์พัฒนาและบริการด้านการเกษตร ห้วยซอน-ห้วยซั้ว (หลัก 22) ที่บ้านนายาง เมืองนาทรายทอง นครหลวงเวียงจันทน์ สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ร่วมกับ ฯพณฯ หนูฮัก พูมสะหวัน ประธานประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว เมื่อวันที่ 8 เมษายน พ.ศ. 2537

ในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2535 หนูฮักจึงได้รับเลือกให้เป็นประธานประเทศลาว แทนนายไกสอน พมวิหาน ซึ่งถึงแก่กรรมขณะดำรงตำแหน่ง จนถึงปี พ.ศ. 2541 หลังจากนั้นจึงดำรงตำแหน่งที่ปรึกษาพิเศษของคณะกรรมการศูนย์กลางพรรคต่อมาเป็นเวลา 5 ปีก่อนจะเกษียณตัวเอง และเริ่มหายหน้าไปจากสาธารณชน

หนูฮัก พูมสะหวัน ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 9 กันยายน พ.ศ. 2551 ที่นครหลวงเวียงจันทน์ ประเทศลาว ขณะมีอายุ 98 ปี นับเป็นผู้ร่วมการก่อตั้งพรรคประชาชนปฏิวัติลาวคนสุดท้ายที่ถึงแก่อสัญกรรม